เหตุการณ์ทุจริตการออกรางวัลสลากกินแบ่งรัฐบาล

เหตุการณ์ทุจริตการออกรางวัลสลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ. 2544 เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อการออกรางวัลสลากกินแบ่งรัฐบาล งวดประจำวันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2544 ซึ่งกรรมการออกรางวัลภาคประชาชน 3 คนในตำแหน่งหลักหมื่น หลักสิบ และหลักหน่วย มีพิรุธขณะออกรางวัลที่ 1 ทำให้ผลการออกรางวัลที่ 1 ของการออกรางวัลสลากกินแบ่งรัฐบาลในงวดดังกล่าวคือ 113311 ทำให้เป็นที่วิพากษ์วิจารณ์ของประชาชนทั่วไป จนนำไปสู่การสอบสวน และการจับกุม นายณรงค์ อุ่นแพทย์ (กลม บางกรวย) ในฐานะผู้อยู่เบื้องหลังของเหตุการณ์ดังกล่าว พร้อมพวกอีก 5 ราย ในข้อหาฉ้อโกงโดยแสดงตนเป็นคนอื่นและซ่องโจร ทั้งนี้ การกระทำดังกล่าว เป็นเพียงเพื่อหลอกเอาเงินรางวัลจากเจ้ามือสลากกินรวบ (หวยใต้ดิน) เท่านั้น ซึ่งทำให้เจ้ามือสลากกินรวบต้องจ่ายเงินรางวัลเป็นจำนวนมากหลังการออกรางวัลในงวดดังกล่าว

เหตุการณ์นี้สร้างความเสื่อมเสียแก่สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลเป็นอย่างมาก ในฐานะจำเลยสังคมจากเหตุการณ์นี้ ทำให้สำนักงานฯ ต้องกอบกู้ความเชื่อมั่นคืนจากประชาชน ทั้งจัดสร้างอุปกรณ์ออกรางวัลแบบใหม่ซึ่งป้องกันการทุจริตอย่างรัดกุมกว่าแบบเดิม รวมถึงยกเลิกการให้ประชาชนขึ้นเป็นกรรมการออกรางวัล เป็นต้น

อนึ่ง เหตุการณ์ลักษณะดังกล่าวเคยเกิดขึ้นครั้งหนึ่งในการออกรางวัลงวดวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2530 โดยเกิดขึ้นที่วงล้อออกรางวัลซึ่งใช้พลังงานไฟฟ้า ขณะออกรางวัลที่ 1 ทำให้กรรมการออกรางวัลต้องประกาศยุติการออกรางวัลเพื่อตรวจสอบ ซึ่งจากการตรวจสอบพบว่า บริเวณรางและฟันเฟืองหมุนมีอุปกรณ์เชื่อมต่อ และด้านล่างของอุปกรณ์ออกรางวัลพบวงจรไฟฟ้าขนาด “1×1” ที่มีการทาสีดำเพื่ออำพราง ซึ่งควบคุมให้วงล้อหยุดหมุนให้ได้ตัวเลขตามที่ต้องการด้วยรีโมตคอนโทรล

จากเหตุการณ์ดังกล่าว ทำให้สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลต้องปรับปรุงระบบการออกรางวัลใหม่ทั้งหมด โดยเฉพาะเลขท้าย 3 ตัว, 2 ตัว และรางวัลที่ 1 ซึ่งเป็นผลจากมติที่ประชุมคณะกรรมการสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล เมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2544 ที่ให้สำนักงานฯ ปรับปรุงประสิทธิภาพการออกรางวัล เพื่อให้ประชาชนมีความเชื่อมั่น อาทิ

  • ยกเลิกการให้ประชาชนเป็นกรรมการออกรางวัล (ซึ่งใช้วิธีเสี่ยงจับหางบัตรเข้าชมการออกรางวัลของประชาชนที่มาเข้าชมการออกรางวัล 3 คน ร่วมกับกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในงวดนั้น ๆ อีก 3 คน) โดยให้สิทธิ์ดังกล่าวเฉพาะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในแต่ละงวด 6 คน จากทั้งหมด 11 คน เพื่อป้องกันการทุจริต โดยเริ่มตั้งแต่งวดวันที่ 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2544 เป็นต้นมา
  • ซึ่งต่อมาในการออกรางวัลสลากออมสิน และการออกรางวัลสลากออมทรัพย์ทวีสิน ก็ได้มีการยกเลิกให้ประชาชนขึ้นเป็นกรรมการออกรางวัลเช่นกัน
  • ใช้อุปกรณ์ออกรางวัลแบบใหม่คือแบบ ลาดกระบัง 6 ซึ่งพัฒนาและจัดสร้างโดยสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง โดยปรับปรุงจากแบบ “ลาดกระบัง 3” โดยมีการเพิ่มลวดลายด้านผู้ออกรางวัล (โดยใช้พลาสติกทึบแสง) ทำให้ผู้ออกรางวัลไม่เห็นลูกบอลหมายเลขต่าง ๆ ขณะออกรางวัล และใช้คันโยกเพื่อให้ลูกบอลตกลงในที่รองรับแทนการตักลูกบอล ซึ่งเริ่มใช้ตั้งแต่งวดวันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ. 2545 จนถึงปัจจุบัน